در غیر این صورت، شاهد ادامه‌دار شدن حکومت اقتدارگرایانه اردوغان خواهیم بود، چراکه بعید به نظر می‌رسد احزاب مخالف وی که در قالب ائتلافی موسوم به «اتحاد ملت» شامل ۶حزب مخالف گردهم آمده‌اند بتوانند انسجام فعلی را تکرار کنند.
پس از کش‌وقوس‌های فراوان در به تعویق انداختن تاریخ برگزاری انتخابات به دلایلی همچون مشکلات قانونی و زمین‌لرزه اخیر در جنوب ترکیه، قرار است انتخابات ۱۴ ماه می ۲۰۲۳ (۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۲) برگزار شود.
ائتلاف «ملت» علیه اتحاد «جمهور»
سیدعلی قائم مقامی، تحلیلگر ارشد مسائل ترکیه در گفت‌وگو با قدس در پاسخ به این پرسش که اتحاد ملت شامل چه افراد و گروه‌هایی می‌شود و مطالبه اساسی مخالفان چیست، گفت: رهبران ۶حزب مخالف اردوغان و ائتلاف «جمهور» شامل «کمال کلیچدار اوغلو» رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق، «مرال آکشنر» رهبر حزب نیک(خوب)، «تمل کاراملا اوغلو» رهبر حزب سعادت، «گلتکین اویسال» رهبر حزب دموکرات، «علی باباجان» رهبر حزب جهش و دموکراسی(دوا) و «احمد داوود اوغلو» رهبر حزب آینده به صورت مکرر گردهم می‌آیند تا رقیب سرسخت خود را در انتخابات آینده شکست دهند. موضوعاتی همچون امنیت و مبارزه با تروریسم، اقتصاد و اصلاح قانون اساسی از جمله قانون حجاب و نظام تشکیل خانواده و صد البته حاشیه‌های مربوط به زمین‌لرزه اخیر از موضوعات مهم انتخاباتی مورد بحث در ترکیه هستند. قائم‌مقامی با اشاره به حضور نداشتن احزاب کردی در هیچ یک از دو ائتلاف مطرح شده، نقش آن‌ها را در نتیجه انتخابات تأثیرگذار دانست و تأکید کرد: از آنجایی که انتخابات مجلس و ریاست جمهوری ترکیه در یک روز برگزار می‌شود، در صورت کسب اکثریت کرسی‌های مجلس از سوی حزب اتحاد ملت و دور دومی شدن انتخابات ریاست جمهوری، احزاب کردی در دور دوم به نفع نامزد این حزب و در مخالفت با اردوغان وارد صحنه انتخابات خواهند شد.
سوریه؛ شمشیر دولبه علیه سلطان
این کارشناس مسائل ترکیه در پاسخ به این پرسش که رویکردهای سیاست خارجی ترکیه در سالیان اخیر تا چه میزان بر ماندن یا کنار رفتن اردوغان از قدرت مؤثر خواهد بود نیز تصریح کرد: به‌طورقطع مسائلی همچون رویکرد سیاست خارجی دولت اردوغان در انتخابات آینده تأثیرگذار خواهد بود؛ موضوع عادی‌سازی روابط با سوریه به عنوان تعیین‌کننده‌ترین مسئله در این حوزه شناخته می‌شود. احزاب مخالف اردوغان معتقدند در صورت پیروزی، تمام سوری‌ها را از ترکیه اخراج و روابط را با اسد عادی و ارتش را از شمال سوریه خارج خواهند کرد. اردوغان در یک سال اخیر مذاکراتی را برای حل مشکلات بین دو کشور انجام داد اما تلاش او در این راستا در واقع با هدف تحت تأثیر قرار دادن شعارهای انتخاباتی مخالفان صورت می‌گیرد.
وی ادامه داد: مسئله پناهندگان و مهاجران سوری به یک معضل امنیتی، اقتصادی و اجتماعی برای ترکیه بدل شده و بی‌تردید حل و فصل این مسئله می‌تواند موضوعی تعیین‌کننده در مسیر انتخابات پیش رو باشد. درواقع اگر روند عادی‌سازی به موفقیت برسد و ترکیه در ماه‌های آینده بتواند پیش شرط‌های سوریه را اجرایی کند چه بسا در سرنوشت انتخابات و حضور دوباره اردوغان در قدرت بسیار تعیین‌کننده باشد، هرچند با توجه به شرایط منطقه و وضعیت کنونی، چنین مسئله‌ای دور از ذهن به نظر می‌رسد.
پاشنه آشیل اردوغان
این تحلیلگر ارشد مسائل ترکیه در ادامه با اشاره به بحرانی بودن شرایط اقتصادی در ترکیه حتی پیش از وقوع زمین‌لرزه، تصریح کرد: با در نظر گرفتن ابعاد گسترده بحران اقتصادی و تورم کم‌سابقه ۸۵درصدی که ترکیه در سال ۲۰۲۲ تجربه کرد و در سال جاری نیز تداوم داشته است، شاید بتوان گفت بحران اقتصادی، نقش آخرین میخ تابوت دولت اردوغان را ایفا کند. هرچند اردوغان تلاش کرده با موضوعاتی مثل بحران اوکراین و پیامدهای کرونا بحران اقتصادی را توجیه کند اما منتقدان، سیاست‌های ناکارآمد اقتصادی دولت و مداخله اردوغان در تصمیمات بانک مرکزی را عامل نابسامانی اخیر می‌دانند. همچنین دولت پس از وقوع زمین‌لرزه با اتهامات گسترده‌ای چون صدور پایانکار برای ساختمان‌های ناایمن و امدادرسانی نکردن به‌موقع و مداخله نکردن ارتش در کمک‌رسانی و موارد دیگر روبه‌رو شده است. واقعیت این است با یا بدون زلزله، اردوغان و ائتلاف جمهور، متشکل از حزب عدالت و توسعه و حزب «حرکت ملی» به ریاست «دولت باغچلی»، بخش قابل توجهی از محبوبیت خود را از دست داده بود و امروز که نزدیک به سه هفته از زمین‌لرزه هولناک می‌گذرد، با موقعیتی به مراتب دشوارتر روبه‌رو شده است.وی افزود: توجه داشته باشیم هفت استان از ۱۰استانی که در زلزله اخیر آسیب دیدند از استان‌های کردنشین یا ترکیبی از تُرک و کُرد هستند که در انتخابات گذشته رأی قابل توجهی به اردوغان داده بودند، اما با توجه به شرایط پس از زلزله و احتمال کاهش میزان مشارکت مردمی، بی‌شک بخش قابل توجهی از آرای اردوغان در این استان‌ها از بین خواهد رفت. به نظر می‌رسد ائتلاف مخالفان در صورت رسیدن به نامزد مشترک با برجسته کردن بحران اقتصادی و موضوع زلزله نتیجه متفاوتی نسبت به انتخابات گذشته بگیرند.
خبرنگار: سید احمد موسوی
نظر شما